به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری محسن دریالعل مدیر مرکز فیلم و سریال سازمان رسانه‌ای اوج ظهر امروز یکشنبه ۱۲ دی ماه با محوریت عدم راه‌یابی فیلم سینمایی «مسیح پسر مریم» به کارگردانی علی جعفرآبادی و تهیه‌کنندگی مهدی فرجی به جشنواره چهلم فیلم فجر در این سازمان برگزار شد.
دریالعل در ابتدای این نشست گفت: واقعیت این است که نشست به خاطر فیلم «مسیح پسر مریم» نیست. حتماً درباره آن صحبت می‌کنیم اما تنها یکی از موضوعات به این فیلم برمی‌گردد اما اصل نشست درباره این است که اوج در این ده سال چه روندی را طی کرده است و مسیر ما در آینده به چه سمتی است و سیاستگذاری‌های کلان ما چیست تا بتوانیم در این مسیر روشن‌تر باشیم و همین سنگ محکی باشد تا اوج با همین موضوع سنجیده شود.
وی افزود: اولین نکته و تفسیری که در این دو سال در اوج و مرکز فیلم و سریال سازمان اتفاق افتاده تغییر ریل فیلمسازی است. بنای اصلی اوج در ده سال گذشته ساخت فیلم سینمایی بوده و مداوم هم در جشنواره‌ها حضور داشته است و حالا یکی از تاثیرگذاران سینما است که حضورش همیشه جشنواره‌ها و اکران را رونق بخشیده است، اما با شیوع کرونا سیاست‌های تولیدی اوج تغییر پیدا کرد. حالا نزدیک به سیصد فیلم در صف اکران داریم. صنعت سینما و چرخه اکران دچار تغییر شده و تولید بی‌رویه فقط برای عرض اندام، هیچ آورده‌ای برای سینما ندارد. هم پول بیت‌المال از بین می‌رود و هم باعث افسردگی اهالی سینما می‌شود. به همین دلیل ریل تولید را به سمت سریال بردیم. اما برای اینکه چراغ سینما خاموش نباشد صحنه را ترک نمی‌کنیم اما با سیاست‌های متفاوت‌تر.
برای دپو کردن فیلم تولید نمی‌کنیم
مسئول مرکز فیلم و سریال اوج در ادامه بیان کرد: ما برای دپو کردن فیلم در کشوها تولید نمی‌کنیم. از ۲۲ فیلمی که در جشنواره است، چهار فیلم تمایل به همکاری با اوج داشت اما ما با هر فیلمی کار نمی‌کنیم. ما برای مشارکت در فیلمی حاضر می‌شویم که از ابتدا در جریان آن باشیم. بنا به حضور در جشنواره به هر قیمتی نداریم.
وی افزود: سال گذشته «پسر دلفینی» را داشتیم اما چون هیچ انیمیشن دیگری نبود، انصراف دادیم چون رقابت تک محصولی هیچ معنایی ندارد. رایت آن را ۶۰۰ هزار دلار فروختیم، یعنی چیزی حدود دو برابر هزینه تولید فیلم. سازمان اوج برای ارزآوری هم فکر می‌کند که چگونه می‌تواند با محصولات هنری حضور بین‌المللی داشته باشد و ارزآوری مناسبی داشته باشد. همین اتفاق برای «به وقت شام» هم رخ داد. این فقط یک نمایش صرف در یوتیوب نیست، بلکه درباره پخش بین‌المللی صحبت می‌کنیم. این جمع بندی ما را به این سمت برد که ریل تولیدات را به سمت سریال ببریم، ولی حضورمان را ولو کمرنگ را سینما ادامه بدهیم.
رفتار فجر درباره فیلم «مسیح پسر مریم» اخلاقی نبود
دریالعل ادامه داد: عزم ما این بود «مسیح پسر مریم» را به جشنواره فجر بدهیم. هر جشنواره قاعده‌ای دارد و شرکت‌کنندگان با آگاهی از قواعد ورود پیدا می‌کند و از عدم پذیرش فیلم گله‌ای نداریم، چون به هر حال جشنواره قواعدی دارد. این جای گله ندارد، اما حق اعتراض را به خودم می‌دهم که اگر دیدم به فیلم ظلم می‌شود، اعتراض کنم. اتفاقی که رخ داده عجیب و غریب است. در این چند روز سکوت کردیم، هیات انتخاب تعارض در گفتار داشته است. انواع روایت‌ها را داشتیم. اگر شما می‌دانید چرا فیلم کنار گذاشته شد، ما هم می‌دانیم. این حرف‌ها از زبان چند نفر است. سه روایت متفاوت داریم. پیامک می‌دهند، با رسانه‌ها صحت می‌کنند. یا سکوت کنند یا درست دلیل بیاورند تا بدانیم دلیل کنار گذاشتن فیلم چیست؟
وی تأکید کرد: این تناقص ما را اذیت می‌کند اینها بی‌اخلاقی است. بلایی که سر این فیلم آوردند کجای رفتار حرفه‌ای قرار می‌گیرد؟ رسم امانت این است که دیگر فیلم را تعریف نکنند! جاهای حساس و شروع و پایان آن را لو دادند. اگر ادعای جشنواره یک رفتار حرفه‌ای است، حرفه‌ای برخورد کنند. اصلاً بگویند نمی‌خواهیم جواب بدهیم اما هم بی‌اخلاقی دارند هم رفتار غیرحرفه‌ای و… چند نفر می‌گویند فیلم را دیده‌ایم به چه اجازه‌ای فیلم را نمایش می‌دهند. متوجه این رفتارها نمی‌شویم. کارگردان دیگری هم گفته بود چرا فیلم را کس دیگری هم دیده است؟ چرا افراد با ربط و بی‌ربط فیلم را می‌بیند؟ حتی افرادی گفتند فیلمنامه را خوانده‌اند!
این مدیر سینمایی تأکید کرد: چرا افراد متفرقه فیلمنامه را می‌خوانند؟ حتی یک اجازه یا یک اطلاع به ما نداده‌اند. این رفتارهای غیرحرفه‌ای است. ناراحتی اوج از نپذیرفتن نیست، حق جشنواره است فیلم را کنار بگذارد. ما درباره حق خودمان حرف می‌زنیم که چرا درباره فیلمی که کنار گذاشته‌اند دروغ می‌گویند؟ عملیات رسانه‌ای برای آن می‌کنند، ما فقط یک توییت زدیم که فیلم را کنار گذاشتند که به خاطر بی حجابی است، به ما پیام دادند انصراف بدهید چون می‌خواهیم فیلم را کنار بگذاریم. حتی به ما پیشنهادی برای انصراف دادند اما ما گفتیم کنارش بگذارند پای کار خود بایستند. مدام دلیلی برای کنار گذاشتن می‌آوردند. به هر حال جمعی به جمع‌بندی رسیده‌اند. ما خوشحال می‌شویم اشکال کارمان را بدانیم.
جشنواره «فجر» مرد باشد و پای انتخاب خود بایستد
وی گفت: «مسیح پسر مریم» در اواسط جشنواره اکران خصوصی برای اهالی رسانه خواهد داشت. فیلم کاملاً قابل قضاوت است سلیقه هیات انتخاب آنگاه مشخص می‌شود. ما پشت محصول می‌ایستم اما آنها هم مرد باشند و پشت انتخاب خود بایستند. وقتی آقای افخمی می‌گوید ملاک ما مخاطب پسند بودن است باید پای حرف خود بایستند. پای حرف خود بایستند بگویند چه فیلمی چرا در جشنواره بود و چه فیلمی چرا نبود؟ چون گاهی وزن فیلم‌های بازمانده بیشتر است. با یک حرف اعتبار یک جشنواره چهل ساله را از بین می‌برند. هر چیزی یک متر و معیاری برای بررسی دارد.
دریالعل افزود: سازمان اوج آنقدر شجاعت دارد که اگر محصولی ساخت و خوب نبود بگوید خوب نیست اما «مسیح پسر مریم» خوب است، با آنکه از لحظه اول هر کسی می‌گفت ساخت این فیلم سخت است اما ما فیلم را ساختیم. هرکسی راف کاتی از آن دیده خوشش آمده است. فیلم یک فیلم روپا، سرحال و قصه گو است. حتماً نقاط ضعفی دارد اما کارگردانش یک کارگردان فیلم اولی است. فیلم با ۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان بودجه ساخته شده اما یک فیلم خوب است. اثر و محصول هم مشخص است. تهش همه چیز مشخص می‌شود که ما درست می‌گفتیم یا توهم زده‌ایم. این اولین باری نیست که جشنواره یا فیلم اوج را نادیده می‌گیرد یا کنار می‌گذارد، چه در انتخاب چه جوایز. «لباس شخصی» را کنار گذاشتند. هیات انتخاب بعدش گفت اشتباه کردیم، ما سکوت کردیم چون قواعد جشنواره مشخص است.
وی درباره اعتراضی که به جشنواره داشته‌اند، گفت: فکر کنم یک تکه از فیلم یادشان رفته بگویند، آن را هم بگویند کامل می‌شود! ما هم نفهمیدیم چرا فیلم را کنار گذاشتند. ما سوژه فاحشه‌خانه را نمی‌توانیم نمایش بدهیم، اما اینچنین نیست! اینکه تفکر آقای افخمی درباره زن فاحشه چیست، پاسخگویش ما نباید باشیم. فیلم‌هایی در این حوزه ساخته شده است. آقای افخمی خودش بگوید.
اظهار بی‌اطلاعی از یک انتصاب آیا منجر به تقابل شد؟
دریالعل در پاسخ به سوال خبرنگار مهر درباره ماجرای انتصاب خود در انجمن سینمای جوانان از سوی محمد خزاعی و سپس اظهار بی اطلاعی از آن و احتمال ایجاد یک تقابل میان سازمان سینمایی و سازمان اوج به‌واسطه این حاشیه هم گفت: من در این حد اطلاع داشتم که در انجمن هستم. همان ابتدا هم گفتم که من نمی‌توانم در انجمن همکاری داشته باشم. یا باید قید همکاری‌های کلی را بزنیم یا در آنجا باشم، که گفتم نه به این شکل هم نمی‌خواهم، ما سازمان تولید هستیم و باید همکاری‌های ضمنی را داشته باشیم. این صحبت بارها تکرار شده است و به من زنگ زده‌اند و گفته‌اند ممکن است این اتفاق به دلیل آن پست اینستاگرامی باشد، اما من نمی‌خواهم این را باور کنم و می‌گویم نه اینچنین نیست. هیات انتخاب تصمیم گرفته و پای تصمیم خود بایستد.
دریالعل در پاسخ به سوالی درباره فیلم «مسیح پسر مریم» و مشکل پروانه نمایش آن بیان کرد: ما صحبتی مبنی‌بر اینکه فیلم پروانه نمایش نمی‌گیرد نشنیده‌ایم و فیلم مشکل پروانه نمایش ندارد. تا الان آنچه که می‌دانیم این چیزی است که به ما گفته‌اند. ما هم برای پروانه نمایش آن درخواست کرده‌ایم و کارهای پخش و رسانه‌ای آن آغاز شده است.
حضور متخصص هنرهای تجسمی به‌عنوان مشاور سینمایی برای چیست؟
این مدیر سازمان رسانه‌ای «اوج» اظهار کرد: درباره رای طلایی نمی‌توانم نظر بدهم، چون نمی‌دانم چیست. اما در مصاحبه آخر اعضای هیأت انتخاب گفته شد چرا قهرمان فیلم اکت دارد و کار فرهنگی نمی‌کند؟ مشاوری که نمی‌فهمد مسیر قهرمان باید به یک عمل ختم شود، نمی‌دانم چگونه باید با او دیالوگ برقرار کنم؟ آیا شهید اندرزگو کار فرهنگی می‌کرد؟ اصلاً حضور متخصص هنرهای تجسمی به‌عنوان مشاور سینمایی برای چیست؟ ایشان رییس انجمن دفاع مقدس بودند، آثار آنها کجاست؟ با دلار چهار هزار تومانی فیلم ساختند اما رویشان نمی‌شود نمایش بدهند این را دقیق می‌گویم.
دریالعل ادامه داد: یک‌بار در جمهوری اسلامی به کسی بگویند کار اشتباهی کردی نه اینکه سمت بهتری به او بدهند! در حوزه هنری هم کارهای ایشان را دیده‌ایم که چه کرده‌اند به نظرم کسی که می‌گوید مسیر قهرمان باید از مسیر فرهنگی بگذرد، نمی‌شود با او دیالوگ برقرار کرد.
وی تأکید کرد: درباره تولیدات هم باید بگویم در سالی که گذشت یک ریال بودجه تولیدی نگرفته‌ایم ما هم می‌توانستیم سرمایه را در فیلم‌هایی دپو کنیم اما ما به بازگشت سرمایه فکر می‌کنیم سال گذشته نصف محصول تولید کردیم، امسال یک فیلم، اما اگر ببینیم اوضاع بهتر می‌شود بیشتر تولید می‌کنیم. حجم تولیدات در سال‌های بعد بهتر می‌شود اما همین گفته برای الان است همه چیز بستگی به حال سینما دارد. ترجیح می‌دهیم پول را به حوزه سریال‌سازی تزریق کنیم.
وی گفت: یک بار یکی از مدیران جشنواره اعلام کرد شاید یک اکران ویژه برای «مسیح پسر مریم» گذاشتیم اما من گفتم با اجازه چه کسی؟ گویا می‌خواهند چنین کاری کنند، البته ما هنوز به این فکر نکردیم که اکران فیلم در بخش جنبی برای ما جذابیت دارد یا نه.
تا ۲۴ ساعت قبل از اعلام فهرست نهایی «فجر» فیلم ما در فهرست بود!
دریالعل اظهار کرد: طرف ما جشنواره است. ما درباره جشنواره صحبت می‌کنیم. حتماً با آدم‌های بالادستی آنها صحبت کرده‌ایم اما فشار نیاورده‌ایم. ما را کنار گذاشتند و اشکالی ندارد. ما تا ۲۴ ساعت قبلاً از اعلام نهایی، در لیست بودیم. نمی‌دانیم در ۲۴ ساعت آخر چه شد. همانطور که اخبار را شما می‌شنوید ما هم می‌شنویم همانطور که خیلی‌ها فیلم ما را دیدند ما هم اخبار را می‌شنویم.
وی ادامه داد: اگر دوستان ادعا می‌کنند که در فهرست نبودیم، بعداً می‌شود درباره‌اش صحبت کرد. دقیقه نود ما را کنار گذاشتند و اشکال ندارد. می‌گویند سوژه‌ای را ساختید که قابل پرداخت نیست. آقای افخمی بگوید سوژه حضرت امام (ره) چه شد؟ ۱۳ سال گذشته است هنوز رویش نمی‌شود فیلم را پخش کند! فیلم را پخش کنند تا ببینیم سبک فیلمسازی ما اشتباه است یا نه؟
ما در همین دولت پروانه ساخت گرفتیم اگر فیلم مشکل محتوایی دارد چرا در فیلمنامه متوجه نشدند؟ آقای افخمی گفت صحنه فاحشه خانه با حجاب نیست، در فیلم ما هم که خانم‌ها روبنده ندارند! ما تقابلی با وزارت ارشاد نداریم. حاشیه‌ای درست کردند و ما دیدیم نمی‌شود سکوت کرد. من همه اتفاقات را کنار گذاشته‌ام. موضوع من فقط علی جعفرآبادی بود، او سینما را می‌فهمد بحث ما جشنواره فجر است اینکه در سیاستگذاری کلان سینما چه می‌گذرد، محل بحث است. پیشنهاد ما این است کسی که در هنرهای تجسمی بوده نباید مشاور سینمایی باشد.
مسئول مرکز فیلم و سریال اوج درباره فشارهای بالادستی در زمینه حذف فیلم «مسیح پسر مریم» هم مطرح کرد: از امام پرسیدند می‌گویند شما از فلسطین سلاح می‌آورید؟ گفتند من نمی‌دانم. من هم نمی‌دانم مناسبات بالادستی هست یا نه؟ حسم این است که اگر فیلم به لحاظ فرمی ضعیف بود اینچنین صحبت نمی‌کردند، ما در شهرستانها و دفاتر و آثار جشنواره‌ها را رصد می‌کنیم حتماً نگاه سینمایی و کشف استعداد برایمان مهم است، اما نظام فکری هم برایمان اهمیت دارد. دوست نداریم هیچ فیلمسازی را معرفی کنیم که بعدش رها شود، همه کارهای اولی که ما ساختیم تقریباً کارهای موفقی بودند و بعدش کارگردانان وارد چرخه تولید شدند هیچکدام از گردونه خارج نشدند. این یک ساز و کار است که تاکنون جواب داده است.
وی در باره ابهام نسبت به فیلم «مسیح پسر مریم» عنوان کرد: حتی بعد از اینکه لیست اعلام شد و نظرات هیات انتخاب بیان شد باز هم ما متوجه مسأله نشدیم. برخی هم گفتند فیلم پسر مریم با فشار وارد شد و این ضد تبلیغ بود، چون ممکن است تصور شود کیفیت آن پایین بوده است و با فشار وارد شده است. بنابراین در همه این موارد جز سکوت کاری نمی‌توانستیم انجام دهیم. الان هم نمی‌خواستیم سخنی بگوییم. با این حال نمی‌دانم چه به هیات انتخاب وارد شده است که همه چیز را بیان می‌کنند. فکر می‌کنم همه چیز را گفته‌اند البته روایت شان از داستان روایت شخصی خودشان است.
دریالعل گفت: اگر هیات انتخاب آنقدر محفوظ بود که حتی خبر به روابط‌عمومی خود درز نمی‌کرد، ما هم نمی‌شنیدیم. سطح دسترسی به اخبار برای ما بیشتر است. فکر نکنیم اوج در مقابل وزارت ارشاد موضع گرفته نه ما از این ناراحت نیستیم از رفتار غیر حرفه‌ای و تناقض در گفتار ناراحتیم. ما یک مسیر کاملاً قانونی رفتیم. گفته بودند که موازی با وزیر هم صحبت کردند اما ما مسیر قانونی را رفتیم، اصلاحات را هم حل کردیم.
از ردیف بودجه ۱۰۰ میلیارد تومانی دولت، هزار تومان هم نگرفتیم
وی سپس در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار مهر درباره ردیف بودجه صد میلیاردی دولت برای سازمان «اوج» گفت: سال پیش هم این مقدار در ردیف بودجه بوده است، این عدد حالا نه کم شده نه زیاد شده اما از این ردیف بودجه یک هزار تومانی به ما اختصاص پیدا نکرده است، هرکسی یک هزار تومانی از این بودجه را پیدا کرد برای خودش. ضمن اینکه این بودجه، بودجه تولیدی است. آن ۱۸ میلیارد تومانی که آقای محمدحسنی گفتند بودجه ساختاری اوج بود. آن بودجه ۱۰۰ میلیاردی ردیفش متفاوت است، البته ما امید داریم آن را به ما بدهند. اما از تصویب تا تخصیص راه بسیار است. صد میلیارد بودجه یک سریال در پلتفرم می‌شود، البته صد میلیارد این عددها هم نیست، صد میلیارد را با لحن مهران مدیری بخوانید!
کل هزینه «روز بلوا» با پخش در پلتفرم بازگشت
وی درباره برخی از فیلم‌های که اکران نشدند یا مثل «لباس شخصی» به مشکل خورده‌اند گفت: «روز بلوا» که اکران شد، به مینی سریال تبدیل شد و استقبال از ان از انتظار خود پلتفرم هم بالاتر رفت. پلتفرم می‌تواند بستری برای نمایش مینی سریال باشد. جنس مخاطب فرق دارد و می‌توان به آن ورود کرد اما تا الان هیچیک جرات ورود نداشتند تا ما این کار را با «روز بلوا» انجام دادیم. این مینی سریال کل هزینه‌اش را با این سبک برگرداند. در زمینه سینما هم هیچکس جرات نداشت فیلم خود را اکران آنلاین کند اما «خروج» وارد اکران آنلاین شد. «مصلحت» و «لباس شخصی» هم مشکلاتشان حل می‌شود هر سازمانی مشکلاتی از این دست دارد اما ما برنامه‌های اکران آنها را می‌چینیم. مشکل یکی حل شده و دیگری را هم با رایزنی حل می‌کنیم. در حوزه موضوعات هم معتقدیم بن بستی در سینمای ایران وجود ندارد.
محسن دریالعل در پایان این نشست گفت: من از آنچه مطمئن بودم گفتم، هر آنچه را که نمی‌دانستم به راستی و صداقت گفتم نمی‌دانم.
مدیر گروه فیلم و سریال «اوج» در بخش‌هایی از این نشست به کارنامه این سازمان در حوزه سریال‌سازی پرداخت که مشروح این بخش از صحبت‌های او را می‌توانید اینجا بخوانید.
نظر شما